Jos: Geen haast, forceer niets en alles is winst

Afrika is een spiegel. Afrika is ongerept. De mensen zijn zoveel zorgelozer, terwijl ze veel minder hebben.

Zo, dat is gezegd en geschreven. Dan kan ik mijn blogs verder wijden aan zaken die hopelijk voorbij wat stereotypes en clichés gaan. Want, die zijn er nogal wat.

“Wat goed dat je naar Afrika gaat. Wat was het nou? Zambia, Ghana?” Ik wil dan niet teveel mijn bijdehante-ik zijn, maar ik denk wel: goed voor wie? Goed voor mij? Zeker! Goed voor de mensen die ik daar ontmoet? Hopelijk. En is het eigenlijk terecht dat het hier überhaupt over Afrika gaat en niet over Sub-Sahara- West of Islamitisch Afrika? Of gewoon over Gambia?

Gambia ligt dichterbij mijn ouderlijk huis dan de dichtstbijzijnde plek waar ik geweest ben in Afrika. Toch vermoed ik dat ik al vrij snel een ‘africa-vibe’ te pakken heb. De vibe die ik met mijn vriendin op de bank voel als we ‘the boy who harnessed the wind’ kijken. De vibe die je gelijk voelt in een interview met André Onana. De vibe die ik krijg als ik app met mijn host. Alle woorden liggen in een sausje van opgewekte positiviteit: ‘het komt goed’, ‘je zal het leuk gaan vinden’ en ‘maak je geen zorgen.’ Zoveel saus dat je je bijna zorgen zou gaan maken.

Ik zou er wel heen willen met een gebeds kettinkje, met drie kralen: je hebt geen haast, forceer niks en alles is winst. En die kralen vinger voor vinger vastpakken en die zinnen opzeggen. Voor de momenten dat ik toch weer in zo’n krap busje ben beland. Of dat ik toch weer urenlang op iets eenvoudigs zit te wachten. Of dat iets wordt uitgesteld tot nader bericht. Je kunt er vergif op innemen. Ik zou er willen rondlopen als een Sint Bernardhond met onder z’n kop zo’n buisje met daarin een briefje: je hebt geen haast, forceer niks en alles is winst. Succes daarmee, als je uit een land komt waar alleen efficiëntie en getting things done telt. Ik besef me: ik voorop.

Over efficiëntie gesproken. Ik voer nu al gesprekken – met nota bene mensen die ik daar speciaal om bel – over ‘geven’. Kan een simpel concept toch zo ingewikkeld zijn? Ik ben beducht voor het beeld wat – met name – kinderen en jongeren kunnen overhouden als een Witneusje gratis en voor niets allerlei toffe en soms ook dure dingen weggeeft alsof het niks is. Wat is dat voor beeld? Een beeld van afhankelijkheid en niet van wederkerigheid. Maar wat kom je doen in een armzalig land als Gambia met lege handen?

Kennis delen, dat is het antwoord van Dohantu. De stichting waar ik primair voor vertrek. Dat is mooi, want het is niet materieel. En het is ‘delen’ en niet ‘geven’. Daar geloof ik wel in. Maar ook de mensen van Dohantu zijn daarin niet naïef of principieel. Als er voedselpakketten nodig zijn, doen ze wat ze kunnen. Als ze zien dat je wel kennis kunt delen in een school, maar dat daar aan de eerste randvoorwaarden nog niet voldaan is, dan zijn ze niet te beroerd om het over de materiële boeg te gooien. Klopt, dan kan je inderdaad sneller de deksel op je neus krijgen.

Als je in het geheel de deksel niet op je neus wilt krijgen, ga er dan heen op vakantie. Beter nog: ga dan op vakantie naar Italië. Want miscalculaties, verlies van vertrouwen, een kortzichtige investering, het hoort er allemaal bij. Spoiler alert: in Gambia wonen mensen.

En die gaan dus net als jij en ik soms wat flexibel met de waarheid om, zien soms hun kans schoon, ook als dat consequenties heeft op de lange termijn en gaan vriendschappen aan omdat ze dat meer oplevert dan het kost.

Ik zie enorm uit naar die Africa-vibe en ben benieuwd hoezeer Gambia anders is dan wat ik gewend ben uit Oost- en Zuidelijk Afrika. Ik blog om een beetje te reflecteren. Via Facebook omdat ik hoop op wat reacties die mij scherp houden.